Cladiopolis’ten Bolu’ya! Bolu’nun adı tarihsel süreçte nasıl değişti?

Romalılar dönemindeki isim: ClaudiopolisBolu, Roma döneminde “Claudiopolis” olarak biliniyordu. Bu ad, o dönemin Romalıları tarafından bu şehre verilmişti. Türkler, Bolu’yu ele geçirdiğinde bu uzun ismi kısaltma yoluna gitti ve sadece ” polis” şeklinde anmaya başladı. Ancak, bu isim de zamanla halk dilinde evrildi.
 
Halk dilindeki dönüşüm: BoluClaudiopolis’ten “polis”e, oradan da “Bolu”ya… Bolu’nun isminin bu evrimi, halk dilinin tarih boyunca nasıl bir evrim geçirebileceğinin güzel bir örneği oldu. Bir başka hikayeye göre, bölgede bol miktarda Uluğ veya Alim bulunması nedeniyle bölgeye “Bol Uluğ” denmiş. Bu isim de zamanla “Bolu”ya dönüştü.
 
Hristiyanlığın bir dönem yayılma merkezi BoluBolu’nun tarihi derinliklerine bakıldığında, M.Ö. 7. Yüzyılda Bitinya Krallığına ev sahipliği yapmış olması dikkat çeker. Bu dönemde, Hristiyanlığın yaygınlaşmasında kilit bir rol oynadı. Ziaelas yönetimindeki Helenistik dönemde, şehir Bithynia Krallığı’na katıldı ve Bithynium olarak anılmaya başlandı. Ancak, 1978’deki Hisartepe kazıları dışında, bu döneme ait fazla bulguya rastlanmadı. M.Ö. 74’te Roma’nın kontrolüne giren Bolu, Claudiopolis adını aldı. Modern Bolu’nun tarihi kent üzerine inşa edilmiş olmasından dolayı eski yapıların hiçbiri günümüze ulaşmadı. Yine de 1978’de Hisartepe’de Antinous Tapınağı’na dair izlere rastlanmadı.
 
Roma mezarlar bulunduBolu Müzesi’nde, Antinous Tapınağından kalma mimari parçalar ve antik tiyatro izleri sergileniyor. Şehrin farklı noktalarında gerçekleştirilen kazılar, Roma dönemine ait birçok eseri gün yüzüne çıkardı. Bolu Müzesi’nin 1995-2006 yıllarında yaptığı kazılarla 72 Roma mezarı keşfedilmiş ve bu mezarlarda birçok eser bulundu. Bu geniş nekropol alanı, Claudiopolis’in ne kadar büyük bir şehir olduğuna dair ipuçları verdi. Bolu Müzesi’nin diğer çalışmalarında, Claudiopolis’ten kalma mozaikler, bir Roma yolu ve bazı yapı kalıntıları ortaya çıkarıldı. Bolu’da ayrıca Erken Hristiyanlık dönemine ait fresklerle süslenmiş Hypoge’ler ve Bizans dönemine özgü eserler bulundu. Bu zengin tarih, Bolu Müzesi’nde sergilenen eserlerle günümüzde de yaşatılıyor.